Jakby się mogło wydawać, nauka historii sztuki nie jest jednolita. Oprócz zapamiętywania samych dzieł trzeba umieć umieścić je w czasie i przestrzeni geograficznej oraz znać kontekst społeczno-polityczny każdej epoki. Niestety CKE nie podaje zbyt precyzyjnych informacji o wymaganiach na egzaminie. Dlatego tak ważne jest dobranie gruntownej bazy wiedzy, z której będziemy korzystać:
- Nie powinno być to zbyt wiele książek.
- Najlepsze są pozycje, które w jednym miejscu (może to być kilka tomów) gromadzą najważniejsze informacje, takie jak: zarys epoki, główne cechy stylów, znaczące daty i nazwiska wraz z reprodukcjami dzieł.
- Książki powinny pokazywać wzajemną zależność pomiędzy stylami i to jak na siebie wzajemnie oddziaływały.
Zatem z jakich źródeł warto korzystać a z jakich nie?
1. “Słownik terminologiczny sztuk pięknych” Wydawnictwo Naukowe PWN
Nie ważne czy jestem osobą, która dopiero przygotowuje się do matury czy jest już na studiach z wiedzy o sztuce – to jest Twoja Biblia. Rzetelnie opracowane terminy wzbogacone o czarno-białe ilustracje, a w przypadku niektórych wydań również o kolorowe. Wszystkie najważniejsze pojęcia w jednym miejscu i pod ręką. Z pewnością przyda się to podczas powtórki definicji. O czym warto pamiętać, to im nowsze wydanie, tym lepiej! Warto zainwestować w nowy egzemplarz niż kupić taki z drugiej ręki.
2. “Sztuka cenniejsza niż złoto” - Jan Białostocki, Wydawnictwo Naukowe PWN
Jeden z najwybitniejszych polskich historyków sztuki. Książka, w nowszym wydaniu, wyposażona jest w czarno-białe i kolorowe ilustracje oraz plany budowli. Autor starannie opisuje tło i dzieje sztuki w barwnej opowieści, co może przydać się jako wzór podczas pisania wypracowań. Niestety Białostocki pomija prehistorie, dlatego wybierając to źródło, warto uzupełnić sobie wiedze z tej epoki.
Cena nowego wydania może wyrzucić z kapci, dlatego warto poszukać książki z drugiej ręki. Możemy wtedy trafić jeszcze na edycje w dwóch tomach.
3. “O sztuce” - Ernst Gombrich, wyd. Dom Wydawniczy Rebis
Pozycja, która wprowadzi Cię w świat sztuki, jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę. Jest napisana lekko i przyjemnym językiem. Znajdziesz w niej kilka tematów, które nie są obowiązkowe na maturze, takie jak sztuka Chin. Dlatego przed przeczytaniem jej zapoznaj się z wymaganiami maturalnymi i wybierz tylko te tematy, które są Ci potrzebne do zdania egzaminu.
4. “Sztuka świata” tomy 1-10, Wydawnictwo Arkady
Jest to pozycja, która całkowicie wystarczy do dobrego przygotowania się do matury. Oprócz sztuki świata warto zapoznać się z wydaniami dotyczącymi sztuki polskiej. Książka szeroko opisuje ważna dla sztuki zjawiska. Każdy z tomów jest poświęcony innej z epok przez jej specjalistę. Książki zawierają liczne ilustracje i plany budowli. Nie jest łatwo dostać całe dziesięć tomów, dlatego warto szukać w antykwariatach czy wydań w pdf-ach.
5. „Style w architekturze” – Wilfried Koch
Dla przyszłego historyka sztuki jest to przyjemne uzupełnienie wiedzy. Zawiera liczne ilustracje, rzuty, przekroje i zdjęcia ornamentów. Jeżeli wybierasz się na architekturę warto zaprzyjaźnić się z tą pozycją jeszcze przed studiami ;)
Jakie książki omijać i dlaczego?
Przygotowując się do matury z historii sztuki, istotne jest uporządkowane kompendium wiedzy. Powinno być ono napisane przez znawcę w swojej dziedzinie i wydane przez szanowane wydawnictwo naukowe. Takie pozycje są najbardziej wartościowe. Maturzyści powinni szerokim łukiem omijać książki typu “1001 obrazów”. Znajdziesz w nich więcej ciekawostek do opowiedzenia przy wigilijnym stole aniżeli wiedzy wymaganej na maturze.
Jedną z popularniejszych książek jest “Historia sztuki dla bystrzaków”, która może zachęcić Cię do zanurzenia się w wiedzę o historii sztuki. Jednak tej pozycji nie należy traktować jako główne źródło wiedzy. Jest w niej za dużo anegdot, zbędnych historii, a za mało konkretnych informacji. To, co jest warte uwagi, to tabelka z końca książki z chronologią epok i dzieł sztuki.
Jeśli chcesz przeczytać więcej o historii malarstwa, zobacz nasz artykuł "Jak impresjoniści zmienili dzieje sztuki",
Kiedy już uzbieramy naszą biblioteczkę przyszłego historyka sztuki czas na czytanie i sporządzanie notatek, ale o tym w przyszłym wpisie. W międzyczasie zapraszamy Ciebie do zapoznania się z naszym artykułem "Jak uczyć się do matury z historii sztuki?".
Jeśli chciałbyś uczestniczyć w regularnych zajęciach z Historii Sztuki i Architektury, oferujemy taki kurs w ramach Wolnych Pracowni! Zajęcia te są darmowe dla naszych kursantów.